Antoon Molkenboer door Theo Molkenboer geveild april 2016.
Antoon Molkenboer in zijn Atelier
Theodorus Henricus Antonius Adolph Molkenboer (1871-1920)
Amsterdam
1896
Olie op doek.
Ingelijst.
Afmetingen 40 x 50 cm.
Portret in 1896 gemaakt door de toen 25-jarige Theo Molkenboer (1871-1920) van zijn een jaar jongere broer Antoon (1872-1960), in de toenmalige atelier-woning van deze laatste, Ceintuurbaan 388 te Amsterdam.
Theo Molkenboer was de oudste zoon van Willem Molkenboer en Marie Derkinderen, de zuster van beeldend kunstenaar Antoon Derkinderen (1859-1925).
Na zijn middelbare schoolopleiding studeerde hij aan de – door zijn vader opgerichte en geleidde – Rijksnormaalschool voor Teekenonderwijzers. Min of meer gelijktijdig was hij twee jaar (1891-1892) werkzaam in het atelier van de architect Pierre Cuypers en studeerde hij aan de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten (in 1892).
Hij begon zich vanaf 1893 toe te leggen op het schilderen van mensfiguren, welke studies spoedig portretten werden. Van hun vader hadden Theo en Antoon geleerd dat zij altijd de kost zouden moeten kunnen verdienen met hun kunstwerken. Voor professionele portretten zou altijd wel een goede ‘markt’ zijn en deze gedachte lag mede ten grondslag aan Theo’s keuze om zich ook in deze richting verder te gaan ontwikkelen.
Theo werd beschouwd als talentvoller dan Antoon en heeft daarnaast ook veel andere genres in de kunst beoefend, zoals decoratief schilderwerk, ontwerpen voor boekbanden, architectuur, ontwerpen voor meubelen, glas en lood, goud en zilverwerk en kerkelijke kunst (altaren en kruiswegen).
Zijn eerste portret opdracht kreeg hij in 1894 van jhr dr Jan Six, prof. aan de Rijksacademie. In de periode daaropvolgend (1894-1896) maakte Theo portretten van zijn familieleden : eerst zijn moeder Marie Molkenboer-Derkinderen (in 1894, portret thans aanwezig in het Drents Museum te Assen), vervolgens van zijn jongere broers Bernard (in 1895 en 1896) en Willem jr (in 1896). In 1896 maakte hij ook het bekende zelfportret, sinds lang in bezit van het Gemeentemuseum Amsterdam en dat Theo voorstelt zittend voor een geopend raam.
Daarna kreeg hij als portretschilder steeds meer succes en verwierf tal van opdrachten voor portretten van onder meer R.K. Geestelijken, bekende kunstenaars, enige welgestelde kooplieden etc.
Theo Molkenboer zette zijn ideeën over de portretschilderkunst onder andere uiteen in een nummer van het periodiek Van Onzen Tijd (jrg 1902-1903, p. 384-393). Volgens zijn idee moest een portret het model zo getrouw mogelijk weergeven, fraai uitgevoerd worden en onder de toevoeging van het innerlijk van de geportretteerde. Dit diende zo zuiver mogelijk te worden weergegeven. Bij voorkeur portretteerde hij daarom de persoon in diens eigen omgeving, onopgesmukt, omdat zo de ware aard van de geportretteerde het best kon worden getroffen en weergegeven.
Tot de genoemde reeks van eerste portretten van zijn familieleden (1894-1896) behoort ook het thans aangeboden portret van zijn broer Antoon, in diens toenmalige atelier-woning aan de Ceintuurbaan 388. Dit portret geniet geen enkele bekendheid, staat nergens beschreven, het was vanaf het ontstaan tot op de dag van heden (1896-2016) in bezit van de familie van de kunstenaar.
Antoon Molkenboer 
